به گزارش زمین دار شو به نقل از ایسنا، در كشورهای توسعه یافته، تسهیلات مسكن با سودهای یك تا دو درصد پرداخت می گردد كه بیش از ۹۰ درصد قیمت ملك را پوشش می دهد. در ایران با وجود تلاش هایی كه در دولت های یازدهم و دوازدهم برای احیای تسهیلات مبتنی بر پس انداز شده، این رقم به ۵۰ درصد رسیده اما هنوز بعنوان ابزاری پرقدرت برای تقویت طرف تقاضا محسوب نمی گردد. مدل هایی كه تا طی دهه های اخیر در ایران دنبال شده عموما مبتنی بر تقبل سود وام توسط دولت بوده كه از یك سو منجر به افزایش مطالبه بانك مركزی از دولت شده و از جانب دیگر نارضایتی عمومی را به علت عدم پرداخت یارانه بوجود آورده است. هم اكنون بانك مركزی بابت یارانه بر سود ۲۲ هزار میلیارد تومان از دولت طلبكار است و به اذعان وزیر راه و شهرسازی، دولت چنین پولی دراختیار ندارد. این ارقام صرفا وارد حساب شده، حسابداری می گردد و بدهی دولت و طلب بانك مركزی و بانك ها از دولت افزوده می شود. نتیجه این است كه بانك ها ترجیح می دهند اصلا تسهیلات ندهند و در عمل بی اعتمادی گسترده بانك ها نسبت به دولت تولید می گردد.
دولت های یازدهم و دوازدهم قدرت تسهیلات وام مسكن را نسبت به دوره های قبل هفت برابر افزایش دادند. بنا به قول وزیر راه و شهرسازی تا پیش از سال ۱۳۹۲ میزان تسهیلات مسكن ۲۰ میلیون تومان و قیمت یك واحد متوسط ۳۰۰ میلیون تومان بود. در واقع میزان وام بانكی نسبت به ارزش ملك (Loan To Value) در تهران به حدود هفت درصد كاهش پیدا كرده و در شهرستان ها ۱۷ تا ۲۰ درصد بود.
عباس آخوندی با اشاره به اینكه میزان تسهیلات ساخت و خرید برای یك زوج در تهران ۱۶۰ میلیون تومان است، اظهار داشت: نسبت وام به ارزش از هفت به ۴۵ تا ۵۰ درصد افزایش یافته است، ازاین رو متقاضی توانمند شده و می تواند با توان بیشتری وارد بازار شود. این رقم برای زوج ها در شهرهای بزرگ غیر از تهران ۱۲۰ میلیون تومان و در شهرهای كوچك ۸۰ میلیون تومان است. در شهرهای كوچك یك آپارتمان متوسط با قیمتی نزدیك به ۱۱۰ تا ۱۲۰ میلیون تومان معامله می شود، ازاین رو ۸۰ میلیون تومان تسهیلات رقم بسیار بالایی بشمار می رود و نسبت وام به قیمت بسیار پرارزش است. از جانب دیگر با عنایت به اینكه سود پایین است، تسهیلات ارزان قیمت به حساب می آید و مقدار اقساط كاسته می شود.
به گفته آخوندی دولت به دنبال آن است با عنایت به توانایی هایی كه دارد، راهكارهایی را اتخاذ كند كه متكی به یارانه نباشد؛ چراكه تابحال همه روش های متكی به یارانه شكست خورده و بی اعتمادی گسترده بوجود آورده اند.
وی درباره تجربه این قبیل راهكارها در كشور توضیح داد: با اجرای راهكارهای متكی به یارانه سهم بخش مسكن از كل تسهیلات بانكی به زیر ۱۳ درصد كاهش پیدا كرد و به هفت درصد رسید كه این رقم معمولا بین ۲۲ درصد تا ۲۶ درصد بود؛ بنابراین بانك ها از بخش مسكن خارج شدند. از جانب دیگر اگر بخواهیم مثل تجربه مسكن مهر پول چاپ نماییم، مشكلات دیگری پدید می آید. حتی مجلس گذشته هم پیش از دولت یازدهم این اقدام را در بودجه سال ۱۳۹۲ متوقف كرد.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به راهكارهای موجود برای تحریك بخش تقاضای مسكن اظهار داشت: روشی كه من پیگیری كردم این بود كه به سراغ پس انداز برویم. در این روش هركه پس انداز كرد بر اساس آن تسهیلات دریافت می كند. پیشتر كه در وزارت مسكن و شهرسازی فعال بودم هم این اقدام صورت گرفت. هنگامی كه در سال ۱۳۷۲ این اقدام آغاز شد، تعداد پس انداز كنندگان حدودا ۲۰۰۰ نفر بودند كه این تعداد در سال ۱۳۸۴ به ۳ میلیون نفر رسید.
آخوندی اضافه كرد: در این روش تلاش بر این است كه قیمت تمام شده پول را برای بانك كاهش دهیم. فردی كه با استفاده از این روش پس انداز می كند، به ازای خواب پول سود دریافت نمی كند، بلكه امتیاز تسهیلات می گیرد. بدین سان قیمت تمام شده پول برای بانك كاسته می شود و تنها به اندازه عملیات جاری آن می گردد. اگر عملیات در حوزه مسكن دقیق طراحی نشود، در حد شعار باقی مانده و سریع متوقف می گردد. در ایران مداخله ای بزرگتر از مسكن مهر سراغ نداریم، اما در همان دولت قبل متوقف گردید. چون این مداخله ها امكان تداوم ندارند.
وزیر راه و شهرسازی سپس به تشریح ارقام مشاركت و سپرده گذاری مردم پرداخت و اظهار داشت: در این سه ساله تعداد پس انداز كننده ها بیش از ۴۰۰ هزار نفر و میزان سپرده بیش از ۷۰۰۰ میلیارد تومان شده است. دولت به سمت تجهیز منابع خاص بخش مسكن حركت كرد كه این تجهیز منابع چند خصوصیت دارد؛ به بخش دیگری داده نمی شود؛ چراكه هر كسی كه پس انداز كرده است در برابر آن به دنبال وام مسكن می باشد. قیمت تمام شده پول هم صرفا معادل هزینه عملیات نگهداری در بانك است؛ ازاین رو قیمت پول برای بانك بیش از ۳ یا ۴ درصد نیست. این پول ارزان قیمت است.
آخوندی با اشاره به این نكته كه تنظیم بخش اقتصاد خرد یا اقتصاد خانوار یكی دیگر از خصوصیت های این اقدام است، اضافه كرد: نكته دیگر این است كه دولت می تواند یك برآورد دقیق از میزان تقاضا داشته باشد. اكنون می دانیم كه این ۴۰۰ هزار نفر به دنبال خرید مسكن هستند؛ چراكه به همین منظور پس انداز كرده اند.
وی ادامه داد: سال قبل در ۲۵۰ روز به صورت میانگین هر روز ۷۵۰ نفر پس انداز كرده اند. امسال میانگین پس انداز كننده ها بالای روزی ۱۰۰۰ نفر خواهد رفت و انتظار داریم كه در انتهای سال تعداد پس انداز كننده ها از ۶۰۰ هزار نفر عبور كند. ازاین رو در حال سامان دادن به تقاضا هستیم.
به گفته آخوندی نرخ كنونی تسهیلات به صورت عمومی ۹.۵ درصد و در بافت فرسوده هشت درصد است و دولت تقلیل نرخ سود عمومی به هشت درصد و نرخ سود بافت فرسوده به ۶ درصد را پیشنهاد داده است. هم اكنون رییس جمهور با كاهش نرخ سود تسهیلات بخش فرسوده موافقت كردند كه این تصمیم پس از عبور از مراحل شورای پول و اعتبار عملی خواهد شد.
به گزارش زمین دار شو به نقل از ایسنا، بانك مسكن در سال ۱۳۹۴ تسهیلات صندوق پس انداز مسكن یكم را تا سقف ۸۰ میلیون تومان برای هر نفر در تهران رساند. بعد از آن در ۱۷ اسفندماه ۱۳۹۵ تسهیلات با استفاده از صندوق پس انداز مسكن یكم (خانه اولی ها) را برای زوجین به سقف ۱۶۰ میلیون تومان افزایش داد. سود این تسهیلات از ابتدای دولت ۱۴ درصد بود كه به تدریج به ۹.۵ درصد رسیده است. هم اكنون وزارت راه و شهرسازی پیشنهاد داده تا رقم وام به ۲۰۰ میلیون تومان برسد كه هنوز در شورای پول و اعتبار تایید نشده است.